Vraag jij je ook wel eens af waarom sommige dingen heten zoals ze heten? Ik wel. Er zijn namelijk gerechten en dranken met de meest bijzondere namen. Waarom heten ze zo en waar komen de namen vandaan?? Ik zoek het voor je uit.

“Ketchup”

Ketchup, ketchup, ketchup, ketchup…. Raar woord eigenlijk; “ketchup”. Maar wie kent het niet? De saus die samen met die andere saus; curry, verwikkeld is in een eeuwige discussie over welke van de twee nou gebruikt zou moeten worden bij een patatje speciaal. De saus die vrijwel onmisbaar is bij een ouderwetse ham-kaas tosti of op een hotdog en door sommige zelfs over de macaroni gegoten wordt. Juist; ketchup!

Dat het van tomaten gemaakt wordt is wel bekend, maar waar komt dat woord ketchup ineens vandaan en wat heeft het met tomaten te maken?

De naam

Als je er van uit gaat dat ketchup een Amerikaanse uitvinding is, zou je misschien kunnen bedenken dat het woord afkomstig is van “catch up”. Verrassing; dat is dus niet zo. Er zijn verschillende theorieën over de oorsprong van het woord ketchup en een daarvan is dat ketchup geen Amerikaanse uitvinding is, en nog mooier; ketchup waarschijnlijk oorspronkelijk niet eens van tomaten gemaakt werd.

“Huh!?” verwarrend? Snap ik, maar deze theorie gaat er van uit dat de ketchup, zoals we die nu kennen, af stamt van een Chinese vissaus die al 300 jaar voor Christus gegeten werd. Deze saus had de naam “ke-tsjap”, wat dan ook weer heel erg lijkt op het woord “ketjap”. En die saus kennen we natuurlijk ook. Alleen is de ketjap die we hier kennen een sojasaus afkomstig uit Indonesië en woord daar als “kecap” geschreven.

Dus even een korte samenvatting:

Ketchup = gemaakt van tomaten

Ke-tsjap = Chinese saus gemaakt van gefermenteerde vis

Ketjap / Kecap = Indonesische soja saus

Allemaal leuk en aardig deze uitleg over de oorsprong van het woord “ketchup”, maar waar die tomaten nou vandaan komen?

Heinz Ketchup

Volgens velen, waaronder ik, is het alleen échte ketchup als het van Heinz is en (het liefst) in een glazen fles zit.

Henry J. Heinz lanceert zijn “Heinz Tomato Ketchup” in 1876 in Amerika onder de naam “catsup”. Deze catsup werd ontwikkeld uit een geheim recept waaronder, jawel daar zijn ze dan; zongedroogde tomaten. Dit komt dan eindelijk in de buurt van de ketchup zoals we hem kennen, maar met “catsup” hebben we dus wéér een andere naam die lijkt op het woord “ketchup”.

Hoe Heinz zelf op de naam catsup kwam en wanneer en waarom ze bij Heinz de naam catsup uiteindelijk veranderde in ketchup is niet echt bekend, maar naar alle waarschijnlijkheid is ook de naam catsup “gewoon” een verbastering van het woord Ke-tsjap.

Geschreven door

Erik Saathoff

Geboren en getogen Rotterdammer, Vinoloog en oprichter van Smaakjunks.nl. Houd van eten, drinken en koken. Denkt graag out-of-the-box en ontdekt graag nieuwe smaken, (nieuwe) restaurants, keukens en culturen.